Dynamisch is het altijd op de markt voor vee en in de veehandel. Maar zo extreem als het er in 2020 aan toeging, is ongekend. Periodes van hollen en stilstaan wisselden elkaar in rap tempo af en piekprijzen daalden in een paar maanden tijd tot dramatisch lage prijsniveaus. Inspelen op een onvoorspelbare afzet heeft het uiterste gevergd.

In het eerste trimester van 2020 verliep de handel in biggen goed en was de markt voorspelbaar. Prijzen van biggen en vlees stegen naar historisch hoge niveaus. Een aanjager was de sterke vraag naar varkensvlees vanuit Azië met name China. In het grootste varkensland ter wereld is door uitbraken van Afrikaanse varkenspest de varkensproductie fors teruggelopen. Maar het herstel van de Chinese varkensstapel verloopt in een ongekend snel tempo, waardoor de vraag naar varkensvlees op de wereldmarkt in de loop van het jaar verminderde.

De besmettingen van personeel in varkensslachterijen en de vleesverwerking met Covid-19 heeft vrij abrupt een rem gezet op de tot mei soepel lopende markt. China trok exportcertificaten in van getroffen locaties van vleesverwerkers in onder meer Nederland, Duitsland en Denemarken. In korte tijd ontwikkelde zich een enorme druk op de markt. De afzet van vleesvarkens haperde waardoor ook de biggenafzet stroever verliep en de prijzen gestaag daalden.

Complicerende factor
Een extra complicerende factor was het uitbreken van Afrikaanse varkenspest bij wilde zwijnen in Duitsland in september. Dat deze besmettelijke varkensziekte een keer vanuit Polen de grens over zou steken, was te verwachten. Maar op een slechter moment kon dat niet gebeuren. Traditioneel is september een lastige maand voor de afzet van biggen, maar de combinatie met de coronaperikelen maakte het extra ingewikkeld. Daarnaast moesten Duitse slachterijen hun varkensvlees op de Europese markt afzetten. Hierdoor werd de prijsdruk verder opgevoerd en verliepen handelslijnen verre van normaal. De voorspelbaarheid van de markt verdween. In bepaalde weken was het bijna stilstaan en in andere weken was elke vrachtwagen nodig om dieren naar hun bestemming te brengen.

Exemplarisch voor de ontwrichte varkensmarkt is de exportstroom van vleesvarkens. Zo zijn tot het eind van 2020 dieren vanuit Nederland, België en Duitsland naar Spaanse slachterijen vervoerd. In een normaal jaar gebeurt dat hooguit enkele weken in het toeristenseizoen.

Vooruitblik varkensmarkt
Eind 2020 is de markt in een rustiger vaarwater gekomen waardoor de dramatisch lage biggenprijzen weer iets stegen. Dit is een positief signaal voor het herstel van de biggenmarkt. Wel krijgt Nederland te maken met een verdere krimp van de varkensstapel. De effecten van de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen worden zichtbaar in een structureel lager aanbod van biggen en vleesvarkens. In Duitsland zal het aanbod van biggen ook verder afnemen omdat zeugenhouders in het najaar van 2020 zijn gestopt en er nog zullen gaan stoppen.

Exportmarkt voor vaarzen
Bij de export van drachtige vaarzen vanuit Nederland, België en Duitsland kan 2020 de boeken in als een ondermaats jaar. Covid-19 speelde de handel met derde landen als Rusland, Oezbekistan, Georgië en Kazachstan parten. Projecten om melkveebedrijven te bouwen liepen daardoor flinke vertragingen op. Dit zorgde voor een exportdip van bijna drie maanden. In het najaar kwam de vaarzenexport weer op gang. Wel moest het selecteren van vaarzen online gebeuren omdat Covid-19 het inreizen vanuit derde landen onmogelijk maakte.

Voor 2021 staan weer enkele mooie projecten op het programma. De eerste vaarzen zijn in januari in quarantaine gegaan. De verwachting is dat de vaarzenexport stabieler en constanter zal worden dan in 2020. Uitdagingen blijven op ons afkomen, zoals het inspelen op maatschappelijke en politieke wensen wat betreft lange afstand transport van vee. Creativiteit is nodig om die interessante afzetmarkten voor vaarzen te behouden.

Bron: Dirk Govers